Jak pracują ludzkie płuca i po co oddychamy?
Oddychanie to jeden z najbardziej naturalnych procesów w organizmie człowieka, dzięki któremu każdego dnia przez nasz układ oddechowy przechodzi nawet 11 tysięcy litrów powietrza. Odpowiednio natlenione powietrze wzbogaca krążącą w żyłach krew, dając życie komórkom w całym ciele i umożliwiając pracę wszystkich najważniejszych organów. Gdy wszystko jest zamknięte wewnątrz klatki piersiowej, trudno wyobrazić sobie skalę pracy płuc czy ich rozmiar w stosunku do reszty ciała. Jak działają płuca i dlaczego oddychamy?
Jak pracują ludzkie płuca?
Dzięki automatycznym skurczom mięśni międzyżebrowych i przepony, oddychanie jest procesem, o którym nie musimy pamiętać, podobnie jak o pracy serca czy trawieniu. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy, na czym polega oddychanie i dlaczego dostarczanie świeżego powietrza do płuc jest tak ważne. Proces ten jest stosunkowo prosty:
- Mięśnie międzyżebrowe kurczą się, powodując zassanie powietrza do organizmu.
- Następnie rozkurczają się, wypuszczając powietrze z płuc na zewnątrz.
Osoba dorosła wykonuje 16-20 oddechów na minutę, co pozwala przepuścić przez układ oddechowy nawet 11 tysięcy litrów powietrza dziennie. Oddychając, dostarczamy tlen, ale także wyłapujemy zanieczyszczenia, które są częściowo zatrzymywane przez śluzówkę i włoski w nosie, tchawicy oraz oskrzelach. Dzięki temu do płuc trafia oczyszczone powietrze, które po wymianie gazowej jest wypuszczane z nagromadzonym dwutlenkiem węgla.
Po co nam oskrzela?
Oskrzela przypominają rozgałęzione drzewo. To kanaliki prowadzące powietrze z tchawicy do płuc, filtrujące je, by zminimalizować ilość zanieczyszczeń docierających do płuc. Oskrzela rozgałęziają się na coraz mniejsze kanaliki, docierając do pęcherzyków płucnych, które przenoszą tlen do krwi, usuwając jednocześnie dwutlenek węgla.
Jak zbudowane są płuca?
Płuca składają się z 300-500 milionów pęcherzyków płucnych – drobnych kieszonek powietrznych. Prawe płuco ma trzy płaty (podzielone przez dwie szczeliny: skośną i poziomą), a lewe dwa płaty (z jedną szczeliną skośną), co wynika z potrzeby zapewnienia miejsca dla serca. Płuca są otoczone opłucną – cienką, nawilżoną błoną ułatwiającą ruch podczas oddychania.
Po co człowiek oddycha?
Pozornie oddychanie to tylko wdychanie i wydychanie powietrza. Jednak płuca pełnią kluczową rolę, umożliwiając utlenienie krwi, które dostarcza tlen do komórek organizmu. Tlen jest niezbędny do rozkładu glukozy, co wytwarza energię dla organizmu. Każda komórka potrzebuje tlenu, by funkcjonować i nie obumierać. Bez oddychania czujemy osłabienie i możemy stracić przytomność.
Istnieje oddychanie beztlenowe, np. podczas wysiłku fizycznego, które wytwarza energię bez tlenu, ale jest mniej efektywne i produkuje kwas mlekowy, powodujący zakwasy. Człowiek nie może funkcjonować wyłącznie na oddychaniu beztlenowym – bez wymiany tlenu z otoczeniem umiera w ciągu kilku minut. Oddychanie jest więc równie istotne jak praca serca, które pompuje natlenioną krew. Warto dbać o zdrowie płuc!